Zmarł kardynał Zenon Grocholewski – wybitny kapłan, prawnik i naukowiec, przyjaciel Instytutu Ordo Iuris

W piątek 17 lipca 2020 r. zmarł kardynał Zenon Grocholewski – wybitny kapłan, prawnik i naukowiec. Swoje życie poświęcił badaniom nad porządkiem prawnym, w tym problematyką prawa naturalnego, oraz obronie jego fundamentalnych zasad. Od początku istnienia aktywnie wspierał działania Ordo Iuris, a w 2017 r. został członkiem Kręgu Przyjaciół Instytutu. 

Kard. Zenon Grocholewski urodził się 11 października 1939 r. w Bródkach k. Pniew. Młodość spędził w Poznaniu, gdzie w 1963 r. przyjął święcenia prezbiteratu i przez kolejne trzy lata pracował jako wikariusz w parafii Chrystusa Odkupiciela. W latach 1966 r. abp Antoni Baraniak wysłał go na studia prawno-kanoniczne na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie.

Po ukończeniu prawa kanonicznego pracował w Najwyższym Trybunale Sygnatury Apostolskiej (1972-1999). Był najmłodszym uczestnikiem komisji przygotowującej w 1982 r. nowy Kodeks Prawa Kanonicznego. W okresie 1982-1998 pełnił funkcję sekretarza Trybunału, a przez rok (1998-1999) był jego prefektem. Z rąk Jana Pawła II 6 stycznia 1983 r. przyjął sakrę biskupią wraz z godnością biskupa tytularnego Agropoli, a w 1991 r. został mianowany arcybiskupem. 15 listopada 1999 r. objął urząd prefekta Kongregacji do Spraw Edukacji Katolickiej Kurii Rzymskiej, który sprawował aż do 31 marca 2015 r. 21 lutego 2001 r. Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynała diakona z kościołem tytularnym św. Mikołaja w Więzieniu. 21 lutego 2011 r. został podniesiony do rangi kardynała prezbitera. Pełnił wiele ważnych funkcji w Kurii Rzymskiej.

W 2005 roku papież Benedykt XVI zatwierdził przygotowaną podpisaną przez kard. Zenona Grocholewskiego „Instrukcję dotyczącą kryteriów rozeznawania powołania w stosunku do osób z tendencjami homoseksualnymi w kontekście przyjmowania ich do seminariów i dopuszczania do święceń” rozstrzygającą, że przeszkodą do święceń kapłańskich są nie tylko akty homoseksualne, ale także sama tendencja homoseksualna kandydatów do kapłaństwa oraz ich związek z tzw. kulturą gejowską.

Został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowano go też KomandoriąMissio Reconciliationis. Za swoją działalność i wybitne osiągnięcia został uhonorowany siedmioma tytułami doktora honoris causa. Od 2008 r. był filistrem honoris causa poznańskiej Korporacji Akademickiej Magna Polonia.

Wybitny znawca prawa kanonicznego, autor i współautor licznych publikacji książkowych oraz artykułów w czasopismach kanonicznych i pracach zbiorowych. Łącznie jego bibliografia to ponad 700 publikacji w 12 językach. Pod koniec listopada 2019 r. był jednym z głównych prelegentów Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Dom na skale. Aksjologia prawa dla Europy jutra” organizowanej w Rzymie przez Instytut Ordo Iuris oraz Wydział Nauk Społecznych Papieskiego Uniwersytetu Świętego Tomasza z Akwinu (Angelicum).

W głośnym wywiadzie z 2008 r. przypominał, że: „wychowanie winno łączyć rozwój fizyczny i intelektualny jednostki ze wzrostem moralnym, duchowym i religijnym. Taki integralny rozwój osoby ma prowadzić ją do panowania nad sobą i odpowiedzialności wobec innych, ale także otwierać ją na transcendencję. Tego rodzaju model edukacji zakłada rozpoczęcie całego procesu od rodziny, a ta, niestety, jest we współczesnym świecie marginalizowana”. Podkreślał również, że „w obliczu nowoczesnych wyzwań należy przede wszystkim ponownie odkryć zasadniczą wartość prawa naturalnego”.

Od lat rozmowy i spotkania z Jego Eminencją były dla nas ważnym impulsem do podejmowania działań w obszarze edukacji i ochrony niewinności dzieci i młodzieży. Zawsze na sercu leżała mu odnowa systemu edukacyjnego, począwszy od szkół a skończywszy na seminariach duchownych i uniwersytetach. Jego życzliwość i wsparcie nie ograniczały się jednak do rad programowych, wyrażając się także w szczodrym wsparciu projektów podejmowanych przez ekspertów Instytutu. Osobowość Jego Eminencji, towarzysząca od początku inicjatywom Ordo Iuris, pozostanie dla nas ważną inspiracją – wspomina kard. Zenona Grocholewskiego prezes Zarządu Ordo Iuris mec. Jerzy Kwaśniewski.